Właściwy moment dokręcania śrub jest kluczowy dla trwałości połączeń. Wyjaśniamy, co oznacza, jakie metody stosować i jakie normy obowiązują. Zapewnij bezpieczeństwo swoim konstrukcjom.
Czym jest moment dokręcania śrub?
Moment dokręcania śruby to ważna wartość. Stanowi wartość wektorową. Informuje o sile potrzebnej do dokręcenia śruby. Właściwy moment zapewnia poprawne połączenie.
Co to jest moment dokręcania śrub?
Moment dokręcania to siła potrzebna do prawidłowego dokręcenia śruby. Jest wartością wektorową. Zapewnia trwałość połączenia.
Zbyt mocne dokręcenie jest niebezpieczne. Może zniszczyć łączone elementy. Zbyt słabe dokręcenie też stwarza problem. Połączenie może ulec rozluźnieniu. Znajomość właściwego momentu jest istotna. Dotyczy wielu dziedzin techniki.
Dlaczego właściwy moment dokręcania jest ważny?
Dokręcanie śrub ma kluczowe znaczenie. Wpływa na bezpieczeństwo konstrukcji. Zapewnia trwałość połączeń mechanicznych. Wysoki poziom kompetencji pomaga w doborze produktów. Odpowiednie rozwiązania są dostępne dla każdego rodzaju połączenia.
Zapewnianie jakości od momentu wyboru elementu łącznikowego do poprawnego montażu zapewnia w efekcie powstawanie bezpiecznych konstrukcji.
Wartość momentu dokręcania zależy od kilku czynników. Ważna jest średnica nominalna śruby. Liczy się też klasa jej wytrzymałości. Istotny jest również skok gwintu. Dodatkowy wpływ ma obecność smaru. Rodzaj smaru także ma znaczenie.
Metody dokręcania śrub
Istnieją różne metody dokręcania śrub. Jedną z nich jest metoda kombinowana. Stosuje się ją w połączeniach sprężanych. Ta metoda składa się z dwóch etapów.
Metoda kombinowana dokręcania
Metoda kombinowana jest precyzyjna. Dzieli się na dwa główne etapy.
* Pierwszy etap: Dokręcanie wstępne. Stosuje się określony moment obrotowy. Wartość momentu wynosi około 0,75 Mr,i. Do tego etapu używa się klucza dynamometrycznego. Dotyczy to śrub klasy 8.8 i 10.9.
* Drugi etap: Dokręcanie docelowe. Wykonuje się dodatkowy obrót nakrętki. Kąt obrotu jest określony w normach.
Aby ułatwić drugi etap, można oznaczyć pozycję. Zaznacza się położenie nakrętki. Używa się kredki lub farby znakującej. Oznaczenie robi się po pierwszym etapie. Metoda ta jest zgodna z normą PN-EN 1090-2.
Tabele momentów dokręcania
Wartości momentów dokręcania znajdują się w tabelach. Tabele uwzględniają parametry śruby. Podają średnicę nominalną. Wskazują klasę wytrzymałości. Zawierają też skok gwintu.
Gdzie znaleźć wartości momentów dokręcania?
Wartości te są w specjalnych tabelach. Tabele uwzględniają rozmiar śruby i jej wytrzymałość.
Przykładowe wartości momentów dokręcania dla śrub z gwintem zwykłym:
| Śruba | Klasa 4.6 [Nm] | Klasa 8.8 [Nm] | Klasa 10.9 [Nm] |
|---|---|---|---|
| M12 | 29.0 | 93.0 | 137.0 |
| M16 | 71.0 | 230.0 | 338.0 |
| M20 | 138.0 | 464.0 | 661.0 |
| M24 | 235.0 | 798.0 | 1136.0 |
Tabela momentów dokręcania jest dostępna. Dotyczy śrub i nakrętek. Obejmuje gwint zwykły i drobnozwojny. Klucz dynamometryczny ma swoją dokładność. Zwykle wynosi ona +/-3%. Zaleca się odjęcie połowy rozrzutu klucza. Odejmuje się ją od podanej wartości momentu.
Jakie parametry śruby wpływają na moment dokręcania?
Moment zależy od średnicy, klasy wytrzymałości i skoku gwintu. Wpływa na niego też smar.
Normy dotyczące elementów złącznych
Standaryzacja jest kluczowa w produkcji. Normalizacja zapewnia jakość elementów złącznych. W Polsce stosuje się normy PN i DIN. W krajach Unii Europejskiej obowiązują normy ISO.
Jakie normy obowiązują w Polsce i UE?
W Polsce stosuje się normy PN i DIN. W Unii Europejskiej popularne są normy ISO.
Normy DIN, ISO, PN – konwersja
Oznaczenia śrub według normy DIN są proste. Składają się ze skrótu DIN. Dodaje się liczbę określającą typ śruby. Skrót DIN oznacza zgodność z wymaganiami normalizacyjnymi. Normy DIN dotyczą jakości i wytrzymałości produktów. Normy ISO obejmują nieco mniejszą grupę śrub.
Tabela konwersji ISO/DIN/PN jest bardzo pomocna. Pomaga znaleźć odpowiedniki. Odpowiedniki są w innych systemach norm. Używa się ich w innych krajach lub branżach. Tabele konwersji dotyczą też innych produktów. Obejmują nakrętki, podkładki, wkręty, nity. Należy skorzystać z tabel konwersji. Sprawdza się w nich spełnienie wymagań. Porównuje się wymagania między normami.
Przykładowe konwersje norm:
- Śruby DIN 933 odpowiadają ISO 4017.
- Śruby DIN 931 odpowiadają ISO 4014.
- Nakrętki DIN 934 odpowiadają ISO 4032.
- Podkładki DIN 125 odpowiadają ISO 7089.
Właściwości mechaniczne śrub i nakrętek
Elementy złączne mają określone właściwości. Właściwości mechaniczne są bardzo ważne. Określają wytrzymałość i twardość.
Klasy wytrzymałości i twardość
Śruby mają różne klasy wytrzymałości. Spotyka się klasy 4.6, 5.8, 8.8. Popularne są też 10.9 i 12.9. Nakrętki też mają swoje klasy. Właściwości mechaniczne nakrętek są podawane w normach.
Twardość elementów mierzy się w HV. Norma podaje zakresy twardości.
| Klasa twardości | Minimalna twardość [HV] | Maksymalna twardość [HV] |
|---|---|---|
| 14H | 140 | 290 |
| 22H | 220 | 300 |
| 33H | 330 | 440 |
| 45H | 450 | 560 |
Optymalne wartości momentów dokręcania zależą od klasy. Klasy wytrzymałości śrub mają swoje odpowiedniki. Na przykład, klasa 3.6 odpowiada klasie 4.6. Klasy 4.8-5.6 odpowiadają 5.8. Klasa 6.6 odpowiada 6.8. Klasa 6.9 odpowiada 8.8. Klasa 10.9 odpowiada 12.9.
Wymagana siła sprężania dotyczy śrub HV. Różne rozmiary śrub wymagają innej siły.
Narzędzia do dokręcania śrub
Do precyzyjnego dokręcania używa się narzędzi. Klucz dynamometryczny jest niezbędny. Pozwala ustawić wymagany moment. Zapewnia powtarzalność dokręcenia. Inne narzędzia to klucze pneumatyczne.
Jakie narzędzie służy do precyzyjnego dokręcania?
Do precyzyjnego dokręcania używa się klucza dynamometrycznego.
Ważne jest dobranie właściwego rozmiaru klucza. Rozmiar klucza zależy od rozmiaru śruby. Informacje o rozmiarze klucza są dostępne. Znajdziesz je w tabelach lub katalogach. Zaleca się użycie klucza dynamometrycznego. Jest to ważne przy bardziej wymagających pracach.
Inne powiązane zagadnienia
Świat elementów złącznych jest szeroki. Obejmuje różne typy gwintów. Wyróżniamy gwinty metryczne i calowe. Istnieją tabele konwersji gwintów. Dotyczą gwintów calowych UNC, UNF, BSW BSF, G/R/Rp. Dostępne są też tabele skoków gwintów metrycznych. Można znaleźć informacje o długościach gwintów metrycznych. Dotyczą śrub z niepełnym gwintem. Przydatny jest przelicznik sztukowo-wagowy. Obejmuje śruby, nakrętki, podkładki, wkręty, nity.
W ofercie producentów są różnorodne elementy złączne. Dostępne są śruby, nakrętki, podkładki. Znajdziesz też wkręty, nity, kotwy. Oferta obejmuje kotwy pierścieniowe FBN. Dostępne są kotwy mechaniczne i chemiczne. Różnice między nimi są istotne.
Wiedza o momentach dokręcania jest kluczowa. Pozwala uniknąć problemów. Zapobiega zniszczeniu elementów. Zapewnia bezpieczeństwo połączeń.
Zobacz także:
- Normy dla elementów złącznych: DIN, PN, ISO i ich znaczenie
- Śruby i Wkręty: Rodzaje, Normy i Kluczowe Zastosowania
- Nakrętki sześciokątne ISO 4032 – klucz do trwałych połączeń
- Śruby pasowane ISO 7379 – Precyzja i Wytrzymałość w Elementach Maszyn
- ISO 4033: Wszystko, co powinieneś wiedzieć o nakrętkach z gwintem metrycznym