Obuwie ochronne stanowi kluczowy element stroju roboczego. Zapewnia bezpieczeństwo stóp w pracy. Norma EN ISO 20345 definiuje standardy dla tego obuwia. Nowe wytyczne PN-EN ISO 20345:2022 zastąpiły poprzednią normę z 2011 roku.
Czym jest norma EN ISO 20345 i dlaczego jest ważna?
Norma EN ISO 20345 określa standardy obuwia ochronnego. Definiuje podstawowe wymagania. Obuwie musi chronić użytkownika przed zagrożeniami. Obuwie ochronne to ważna część wyposażenia osobistego. Spełnia określone wymagania bezpieczeństwa. Zapewnia ochronę przed mechanicznymi urazami. Oferuje też wentylację i dopasowanie. Nieprzestrzeganie przepisów zwiększa ryzyko wypadku. Co roku dochodzi do tysięcy urazów stóp. Stosowanie norm bezpieczeństwa odpowiada na wymagania ochrony.
Ochrona stóp na różnorodnych stanowiskach pracy nie tylko zwiększa bezpieczeństwo pracowników, ale także ich komfort i wydajność.
Norma EN ISO 20345:2022 – Nowe regulacje
Nowa norma EN ISO 20345:2022 obowiązuje od 30 marca 2023 roku. Zastąpiła poprzednią wersję z 2011 roku. Od 11 listopada 2024 roku wszystkie nowe buty wymagają certyfikacji według nowej normy. Produkty certyfikowane wcześniej są ważne. Ich certyfikaty zachowują ważność przez 5 lat. Nowe standardy wprowadzają zmiany. Dotyczą ochrony i komfortu obuwia. Wprowadzono więcej wymagań specjalnych. Ich liczba wzrosła z 12 do 18. Nowe przepisy BHP dotyczą obuwia roboczego.
Klasy ochrony obuwia według EN ISO 20345:2022
Norma dzieli obuwie na kategorie. Wyróżnia obuwie bezpieczne, ochronne i zawodowe. Obuwie bezpieczne ma podnosek. Wytrzymuje uderzenie 200 J. Wytrzymuje ucisk 15 kN. Obuwie ochronne ma podnosek 100 J. Obuwie zawodowe nie ma podnoska. PN-EN ISO 20345 dotyczy obuwia bezpiecznego. PN-EN ISO 20346 dotyczy obuwia ochronnego. PN-EN ISO 20347 odnosi się do obuwia zawodowego.
Obuwie bezpieczne ma różne klasy ochrony. Oznaczenia SB-S7 określają dodatkowe właściwości. Oto przegląd głównych klas:
| Klasa | Podstawowe cechy | Dodatkowe właściwości |
|---|---|---|
| SB | Podstawowa ochrona palców (podnosek 200J/15kN), zamknięty obszar pięty | |
| S1 | Cechy SB | Absorpcja energii w pięcie, właściwości antystatyczne |
| S1P | Cechy S1 | Odporność na przebicie (wkładka antyprzebiciowa) |
| S2 | Cechy S1 | Ochrona przed przepuszczalnością i absorpcją wody (cholewka) |
| S3 | Cechy S2 | Odporność na przebicie, podeszwa z protektorem |
| S4 | Cechy SB, materiał gumowy/polimerowy | Wodoodporność (całkowita) |
| S5 | Cechy S4 | Odporność na przebicie, profilowana podeszwa |
| S6 | Cechy S2 | Całkowita wodoodporność (WR) |
| S7 | Cechy S3 | Całkowita wodoodporność (WR) |
Nowe klasy S6 i S7 wprowadzono w normie 2022. S6 zapewnia całkowitą wodoodporność. Posiada cechy klasy S2. S7 łączy cechy S3. Dodaje do nich całkowitą wodoodporność.
Dodatkowe wymagania i oznaczenia w normie EN ISO 20345:2022
Norma 2022 wprowadza nowe oznaczenia. Precyzują dodatkowe właściwości obuwia. Pomagają wybrać odpowiednie buty. Wymagania antypoślizgowe są bardziej szczegółowe. Wprowadzono nowe testy odporności na poślizg. Symbol SR oznacza test na płytce ceramicznej. Powierzchnia pokryta jest gliceryną. Wcześniej stosowano oznaczenia SRA, SRB, SRC. SRA to test na podłodze ceramicznej (NaLS). SRB to test na podłodze stalowej (gliceryna). SRC to testy SRA i SRB.
Zmieniono oznaczenia odporności na przebicie. Nowa norma wymaga podania materiału wkładki. P oznacza stalową wkładkę. Testowano ją gwoździem 4,5 mm. PL oznacza niemetalową wkładkę. Testowano ją gwoździem 4,5 mm. PS oznacza niemetalową wkładkę. Testowano ją gwoździem 3 mm.
Wprowadzono nowe oznaczenia wodoodporności. WR oznacza całkowitą wodoodporność. WPA oznacza ograniczoną wodoodporność. Buty mogą przepuszczać wodę do 3 cm². Oznaczenie WRU zostało wyeliminowane. Dotyczyło odporności cholewki na wodę.
Niektóre właściwości są opcjonalne. Odporność na kontakt z paliwami (FO) jest opcjonalna. Podeszwa butów musi być odporna na paliwa. Modele spełniające wymóg przyczepności do drabiny otrzymają oznaczenie LG. Buty mogą wytrzymać kontakt z ciepłem. Podeszwa jest odporna do 300°C (oznaczenie HRO). Wzmocnienie noska SC wytrzymuje 8000 cykli ścierania. To test Martindale.
Jak wybrać odpowiednie obuwie ochronne do pracy?
Wybór obuwia ochronnego zależy od środowiska pracy. Należy uwzględnić specyficzne zagrożenia. Ocena ryzyka przez BHP-owca jest pomocna. Indywidualne potrzeby pracownika są kluczowe. Wybierz buty z odpowiednimi oznaczeniami. Dopasuj je do warunków klimatycznych. Zwróć uwagę na wagę obuwia.
Istnieją różne rodzaje obuwia BHP:
- Półbuty robocze: Lekkie, przewiewne. Dobre na lato lub do pomieszczeń.
- Trzewiki robocze: Wyższe, zasłaniają kostkę. Zapewniają stabilizację.
- Sandały ochronne: Przewiewne, z otworami wentylacyjnymi. Na upalne dni.
- Buty spawalnicze: Odporne na wysokie temperatury.
- Buty elektroizolacyjne: Wykonane z materiałów nieprzewodzących.
- Obuwie dla służby zdrowia: Lekkie, łatwe do dezynfekcji.
- Kalosze i buty wodoodporne: Pełna ochrona przed wilgocią.
Pamiętaj o komforcie noszenia. Sprawdź, czy buty mają oddychającą podszewkę. Wkładka amortyzująca poprawia wygodę. Cholewka butów powinna być z trwałych materiałów. Materiały wodoodporne i antystatyczne są ważne. Technologie takie jak membrana gwarantują ochronę przed wilgocią. Podeszwa antyprzebiciowa może być tekstylna lub stalowa.
Unikaj częstych błędów przy wyborze:
- Wybór niewłaściwej klasy ochrony.
- Zakup obuwia w złym rozmiarze.
- Ignorowanie wagi butów.
- Niedostosowanie do pogody.
- Kierowanie się tylko ceną.
- Pomijanie cech ergonomicznych.
- Niedostosowanie do podłoża.
Konserwacja obuwia ochronnego i ważność certyfikatów
Regularna konserwacja przedłuża żywotność obuwia. Czyść buty regularnie. Susz je w temperaturze pokojowej. Stosuj impregnację dla ochrony przed wilgocią. Wymieniaj wkładki. Kontroluj stan techniczny obuwia. Wymień buty, gdy są zużyte lub uszkodzone. Ocena stanu obuwia opiera się na normie EN ISO 20345.
Certyfikaty typu UE mają ważność 5 lat. Produkty na rynku przed 30 marca 2023 roku mogą być używane. Ich certyfikaty są ważne do wygaśnięcia. Obuwie robocze powinno mieć instrukcję obsługi. Instrukcja musi być w języku polskim.
Pokrycie kosztów zakupu obuwia roboczego należy do pracodawcy. To element osobistego wyposażenia ochronnego.
Pytania i odpowiedzi dotyczące norm obuwia ochronnego
Co oznacza norma EN ISO 20345?
Norma EN ISO 20345 określa wymagania dla obuwia bezpiecznego. Musi ono posiadać podnosek ochronny. Podnosek wytrzymuje uderzenie 200 J.
Kiedy weszła w życie nowa norma EN ISO 20345:2022?
Nowa norma EN ISO 20345:2022 została opublikowana 30 marca 2023 roku. Obowiązuje dla nowych produktów od tej daty.
Czy mogę nadal używać butów z certyfikatem według starej normy?
Tak, obuwie z certyfikatem EN ISO 20345:2011 jest nadal ważne. Możesz go używać do momentu wygaśnięcia certyfikatu. Certyfikaty są ważne przez 5 lat.
Co oznaczają nowe klasy ochrony S6 i S7?
Klasa S6 oznacza obuwie wodoodporne. Ma cechy klasy S2. Klasa S7 to obuwie wodoodporne z ochroną przed przebiciem. Ma cechy klasy S3.
Jakie są nowe oznaczenia odporności na przebicie?
Nowa norma wprowadza oznaczenia P, PL, PS. P oznacza wkładkę stalową (gwóźdź 4,5 mm). PL to wkładka niemetalowa (gwóźdź 4,5 mm). PS to wkładka niemetalowa (gwóźdź 3 mm).
Zobacz także:
- Klasyfikacja drewna w Polsce – normy, klasy, zastosowanie
- Norma EN 388: Klucz do bezpiecznych rękawic ochronnych
- Norma EN ISO 12944: Kompleksowa ochrona konstrukcji stalowych przed korozją
- Śruby DIN 931 / ISO 4014 – Charakterystyka i Zastosowanie
- Normy dotyczące betonu w Polsce – klucz do trwałych konstrukcji