ISO 45001 to międzynarodowa norma. Określa ona wymagania dla systemu zarządzania BHP. Jej celem jest poprawa warunków pracy. Pomaga minimalizować ryzyko wypadków i chorób zawodowych. Norma zastąpiła poprzednie standardy takie jak OHSAS 18001 i PN-N 18001.
Czym jest norma ISO 45001?
ISO 45001 to międzynarodowy standard. Dotyczy on zarządzania bezpieczeństwem i higieną pracy. Jest to pierwsza globalna norma w tej dziedzinie. Międzynarodowa Organizacja Normalizacyjna opracowała ten standard. Norma jest skierowana do wszystkich organizacji. Nie ma znaczenia ich wielkość czy sektor działalności. ISO 45001 stanowi ewolucję wcześniejszych standardów. Przykładem jest tu OHSAS 18001.
Dlaczego System Zarządzania BHP jest ważny?
Ryzyko wypadków przy pracy istnieje wszędzie. Dotyczy każdej branży. Bezpieczeństwo i higiena pracy są kluczowe. Międzynarodowa Organizacja Pracy podaje alarmujące dane. Ponad 2 miliony osób umierają rocznie. Są to skutki wypadków lub chorób zawodowych. Codziennie umiera ponad 7600 osób. Straty ekonomiczne są ogromne. Wynoszą 3,94 % światowego PKB. W Polsce w 2017 roku odnotowano 88 330 wypadków. 661 z nich było ciężkich. 269 wypadków zakończyło się śmiercią pracowników. Ochrona przed wypadkami jest priorytetem. Norma ISO 45001 pomaga w tym celu. System zarządzania BHP poprawia bezpieczeństwo. Minimalizuje skutki zdarzeń niepożądanych. Największym kapitałem są ludzie. Tak mówi jedno z cytatów. Ochrona pracowników to ważna kwestia. Jest pierwszorzędna w działalności gospodarczej.
„Największym kapitałem każdego przedsiębiorstwa są pracujący w nim ludzie.”
„Ochrona przed wypadkami i ich skutkami staje się więc jedną z pierwszorzędnych kwestii w działalności gospodarczej.”
Kluczowe wymagania normy ISO 45001
Norma ISO 45001 ma specificzne wymagania. Wspiera firmy w identyfikacji zagrożeń. Pomaga w kontroli i minimalizacji ryzyk. Celem jest poprawa warunków pracy. Norma minimalizuje ryzyko wypadków. Zmniejsza zagrożenie chorobami zawodowymi. ISO 45001 jest zgodna ze strukturą wysokiego poziomu (HLS). Stosuje się ją w innych normach ISO. Przykładem są ISO 9001 i ISO 14001. Norma kładzie nacisk na kontekst organizacji. Ważne jest określenie stron zainteresowanych. Ocena ryzyka zawodowego jest rozszerzona. Obejmuje ryzyko związane z systemem zarządzania. Duży nacisk położono na przywództwo. Zaangażowanie najwyższego kierownictwa jest kluczowe. Norma wymaga konsultacji z pracownikami. Dotyczą one tematów BHP. Należy nadzorować wykonawców i podwykonawców. Norma usunęła termin 'działania zapobiegawcze’. Skupia się na zarządzaniu ryzykiem.
Aby spełnić wymagania normy:
- Przeanalizuj kontekst organizacji.
- Ustal politykę i cele BHP.
- Określ luki w kompetencjach lub zasobach.
- Ustanów kontrole operacyjne.
- Angażuj pracowników w procesy BHP.
- Prowadź edukację w zakresie bezpieczeństwa pracy.
- Regularnie monitoruj wyniki działań w zakresie BHP.
- Ciągle doskonal system zarządzania BHP.
Rola przywództwa i zaangażowania pracowników
Norma ISO 45001 podkreśla przywództwo. Najwyższe kierownictwo musi być zaangażowane. To klucz do sukcesu systemu BHP. Zaangażowanie liderów motywuje pracowników. Współudział szeregowych pracowników jest ważny. Konsultacje z pracownikami są wymagane. Dotyczą one decyzji związanych z BHP. Tworzy to kulturę bezpiecznej pracy. Pracownicy czują się częścią systemu.
Identyfikacja zagrożeń i ocena ryzyka
System zarządzania BHP zaczyna się od zagrożeń. Firma musi je zidentyfikować. Następnie ocenia ryzyko zawodowe. Norma ISO 45001 rozszerza tę ocenę. Obejmuje ryzyko związane z samym systemem. Wprowadza się środki kontroli. Celem jest ograniczenie obrażeń. Minimalizuje się ryzyko wypadków. Zaangażowanie pracowników w identyfikację zagrożeń jest cenne. Pomaga to lepiej zrozumieć realne ryzyka.
Korzyści z wdrożenia normy ISO 45001
Wdrożenie ISO 45001 przynosi wiele korzyści. Poprawia jakość środowiska pracy. Prowadzi do niższych kosztów. Dotyczą one wypadków i chorób zawodowych. Personel staje się bardziej zmotywowany. Wskaźniki efektywności rosną. Zwiększa się wydajność pracy. Firma zyskuje na jakości i obsłudze. Poprawia się jej wizerunek na rynku. Relacje z klientami są lepsze. Relacje z interesariuszami również się poprawiają. Norma zapewnia międzynarodową rozpoznawalność. Wykazuje odpowiedzialność przedsiębiorstwa. Pomaga w spełnieniu wymagań prawnych. Tworzy kulturę bezpiecznej pracy. Eliminuje przestoje w produkcji. Wdrożenie systemu jest opłacalne. Redukuje koszty operacyjne.
„Management system certification is the endorsement enjoyed by organisations that have chosen to equip themselves with efficient management systems and suitable skills and structures, aimed at continuous improvement.”
Proces wdrożenia i certyfikacji ISO 45001
Wdrożenie normy ISO 45001 wymaga kilku kroków. Organizacja musi dostosować system zarządzania. Opiera się on na wymaganiach normy. ISO 45001 zastąpiła wcześniejsze standardy. Były to OHSAS 18001 i PN-N 18001. Okres przejściowy na migrację trwał 3 lata. Liczył się od daty publikacji normy. Termin migracji minął 11 marca 2021 roku. Firmy powinny były dostosować swoje systemy. Zaleca się przeprowadzenie audytów zgodności. Audity wstępne są dobrym początkiem. Planowanie i utrzymywanie programów audytów jest kluczowe. Proces ciągłego doskonalenia jest niezbędny. Po wdrożeniu można ubiegać się o certyfikację. Certyfikacja potwierdza zgodność systemu. Certyfikat jest ważny przez trzy lata.
Etapy wdrożenia systemu
Wdrożenie systemu zarządzania BHP to proces. Zaczyna się od analizy kontekstu. Firma bada swoje otoczenie. Określa strony zainteresowane. Następnie ustala politykę i cele BHP. Planuje działania dla ich osiągnięcia. Wdraża procedury i procesy. Ocena zgodności z prawem BHP jest ważna. Przeprowadza się audity wewnętrzne. Są one zgodne z normą PN-ISO 45001. Na koniec system jest przeglądany. Wprowadza się działania doskonalące.
| Etap | Działanie |
|---|---|
| Analiza | Kontekst, strony zainteresowane |
| Planowanie | Polityka, cele, ryzyka |
| Wdrożenie | Procedury, szkolenia |
| Monitorowanie | Audity, przeglądy |
| Doskonalenie | Działania korygujące |
Wybór jednostki certyfikującej
Certyfikacja ISO 45001 jest dobrowolna. Przeprowadzają ją jednostki certyfikujące. Wybór jednostki jest ważny. Wartość certyfikatu zależy od jej autorytetu. Akredytowane jednostki dają większą pewność. Można skontaktować się z różnymi jednostkami. UDT-CERT oferuje szczegółowe informacje. Certiget pomaga rozpocząć proces. DNV jest akredytowaną jednostką. Warto porównać oferty i doświadczenie.
„Im bardziej autorytatywny organ certyfikujący, tym większa wartość certyfikacji systemu zarządzania na rynku.”
Integracja z innymi systemami zarządzania
ISO 45001 pasuje do innych norm. Jest zgodna ze strukturą HLS. Ułatwia to integrację systemów. Można połączyć system BHP z systemem jakości. Służy do tego norma ISO 9001. Można też zintegrować zarządzanie środowiskowe. Pomaga w tym norma ISO 14001. Integracja systemów przynosi synergie. Upraszcza procesy zarządzania. Wymagania są spójne. Przykładem jest ISO 37001. Ten standard dotyczy przeciwdziałania korupcji. Wspiera etyczne zarządzanie.
ISO 45003: Zdrowie i bezpieczeństwo psychiczne
Zdrowie psychiczne w pracy jest ważne. Norma ISO 45003:2021 dotyczy tego tematu. Stanowi uzupełnienie dla ISO 45001. Zawiera wytyczne do zarządzania ryzykiem psychospołecznym. Dotyczy wszystkich organizacji. Nie zależy od wielkości czy branży. Norma ISO 45003 nie podlega certyfikacji. Jest to norma doradcza. Dobre samopoczucie pracowników to priorytet. Wspieranie zdrowia psychicznego jest kluczowe. Można ją stosować samodzielnie. Można też włączyć ją do systemu ISO 45001. Zapoznaj się z normą ISO 45003. Określ jasne cele jej stosowania.
„Dobre samopoczucie pracowników staje się więc jednym z priorytetów pracodawców, a wspieranie zdrowia psychicznego jeszcze nigdy nie było tak ważne.”
Rola instytucji i ekspertów
Wiele instytucji wspiera BHP. Międzynarodowa Organizacja Normalizacyjna tworzy standardy. Polski Komitet Normalizacyjny wdraża je w Polsce. Centralny Instytut Ochrony Pracy prowadzi badania. Jego misją jest kształtowanie warunków pracy. Urząd Dozoru Technicznego zajmuje się certyfikacją. Jednostki certyfikujące, jak DNV czy Certiget, oceniają systemy. Eksperci w dziedzinie BHP pomagają firmom. Prowadzą szkolenia i konsultacje. Przykładem są autorzy publikacji z CIOP-PIB. Są to dr inż. Zofia Pawłowska i mgr Anna Skład. Analityk certyfikacyjny Piotr Feltynowski z Certiget doradza w procesie. Pawel Roczynski z DNV jest kontaktem w sprawie normy ISO 45003.
Najczęściej zadawane pytania o ISO 45001 (FAQ)
Co to jest norma ISO 45001?
ISO 45001 to międzynarodowy standard. Dotyczy on systemów zarządzania bezpieczeństwem i higieną pracy. Pomaga firmom poprawić warunki pracy. Minimalizuje ryzyko wypadków i chorób zawodowych.
Kogo dotyczy norma ISO 45001?
Norma ISO 45001 jest uniwersalna. Stosuje się ją do wszystkich organizacji. Nie ma znaczenia ich wielkość. Dotyczy różnych sektorów działalności. Nadaje się dla małych firm i korporacji międzynarodowych.
Jakie są główne korzyści z wdrożenia ISO 45001?
Korzyści są liczne. Obejmują poprawę bezpieczeństwa pracy. Zmniejszają liczbę wypadków. Redukują związane z nimi koszty. Zwiększają motywację pracowników. Poprawiają wizerunek firmy. Pomagają spełnić wymagania prawne. Zwiększają ogólną wydajność.
Czy ISO 45001 zastępuje OHSAS 18001?
Tak, norma ISO 45001 zastąpiła OHSAS 18001. Zastąpiła także Polską Normę PN-N 18001. Okres przejściowy na migrację zakończył się w marcu 2021 roku.
Ile trwa ważność certyfikatu ISO 45001?
Certyfikat zgodności z normą ISO 45001 jest ważny. Jego ważność wynosi trzy lata. W tym czasie jednostka certyfikująca przeprowadza audity nadzoru.
Czym różni się ISO 45001 od ISO 45003?
ISO 45001 to norma systemu zarządzania BHP. Obejmuje wszystkie aspekty bezpieczeństwa. ISO 45003 to norma uzupełniająca. Koncentruje się na zdrowiu psychicznym. Zawiera wytyczne do zarządzania ryzykiem psychospołecznym. Norma ISO 45003 nie jest normą certyfikowalną.
Podsumowanie
Norma ISO 45001 to klucz do bezpiecznej pracy. Wdrożenie systemu zarządzania BHP jest strategiczne. Pomaga chronić zdrowie pracowników. Zmniejsza ryzyko wypadków i chorób. Przynosi wymierne korzyści biznesowe. Poprawia wizerunek firmy. Zwiększa jej konkurencyjność. Jest odpowiednia dla każdego przedsiębiorstwa. Inwestycja w BHP to inwestycja w przyszłość.
Zobacz także:
- Klasyfikacja drewna w Polsce – normy, klasy, zastosowanie
- ISO 22000 – System Zarządzania Bezpieczeństwem Żywności
- Norma ISO 22000 – system zarządzania bezpieczeństwem żywności
- Zarządzanie incydentami bezpieczeństwa informacji i cyberbezpieczeństwa – klucz do ochrony danych
- Akredytacja Laboratorium ISO 17025: Wymagania, Wdrożenie i Korzyści