Od 13 grudnia 2024 roku obowiązuje unijne Rozporządzenie o Ogólnym Bezpieczeństwie Produktów (GPSR). Zmienia ono zasady dla przedsiębiorców i konsumentów. Dowiedz się, co musisz wiedzieć o tych ważnych zmianach prawnych.
Czym jest Rozporządzenie GPSR?
Rozporządzenie GPSR to nowy akt prawny Unii Europejskiej. Jego pełna nazwa to Rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2023/988. Reguluje ono ogólne bezpieczeństwo produktów wprowadzanych na rynek UE. Rozporządzenie zastępuje starszą Dyrektywę 2001/95/WE. Wprowadza jednolite, jasne zasady bezpieczeństwa w całej Unii. Stosuje się je od 13 grudnia 2024 roku.
Jakie produkty obejmuje Rozporządzenie GPSR?
Rozporządzenie GPSR ma szeroki zakres zastosowania. Obejmuje produkty konsumenckie dostępne na rynku Unii. Dotyczy produktów nowych, używanych, naprawionych lub odnowionych. Przepisy stosuje się do towarów sprzedawanych offline i online. Obejmuje to wszystkie kanały sprzedaży skierowane do konsumentów w UE.
Jakie produkty są wyłączone z zakresu GPSR?
Niektóre kategorie produktów mają własne, szczegółowe przepisy. Te produkty są wyłączone z zakresu Rozporządzenia GPSR. Dotyczy to na przykład:
- Produktów leczniczych dla ludzi i zwierząt.
- Żywności i pasz.
- Żywych roślin i zwierząt.
- Organizmów zmodyfikowanych genetycznie.
- Produktów ubocznych pochodzenia zwierzęcego.
- Środków ochrony roślin.
- Antyków.
- Produktów wymagających naprawy przed użyciem.
Produkty te podlegają innym, specyficznym regulacjom unijnym lub krajowym.
Kiedy produkt jest uważany za bezpieczny według GPSR?
Produkt jest bezpieczny, gdy w normalnych warunkach użytkowania nie stwarza ryzyka. Dotyczy to zdrowia i bezpieczeństwa konsumentów. Ocena bezpieczeństwa produktu uwzględnia wiele czynników. Bierze się pod uwagę jego właściwości, oznakowanie, instrukcje użytkowania. Ważne jest także ryzyko związane z użytkowaniem. Normy bezpieczeństwa odgrywają kluczową rolę w ocenie. Spełnienie norm zharmonizowanych często oznacza zgodność z wymogami bezpieczeństwa.
Zasada wzajemnego uznawania – co to oznacza dla produktów?
Zasada wzajemnego uznawania ułatwia przepływ towarów w UE. Produkt legalnie sprzedawany w jednym państwie członkowskim może być sprzedawany w innym. Państwa UE nie mogą bez uzasadnienia zakazać sprzedaży takiego produktu. Dotyczy to towarów nieobjętych przepisami zharmonizowanymi. Jeśli przepisy innego państwa UE naruszają tę zasadę, możesz działać. Zgłoś naruszenie za pośrednictwem platformy SOLVIT. SOLVIT to bezpłatny system rozwiązywania problemów z prawem UE.
Czym jest SOLVIT?
SOLVIT to system pomagający rozwiązywać problemy. Dotyczy to sytuacji, gdy urzędy innych państw UE niewłaściwie stosują prawo europejskie. Pomoc jest bezpłatna.
Obowiązki przedsiębiorców na mocy GPSR
Rozporządzenie GPSR nakłada obowiązki na wszystkie podmioty gospodarcze. Dotyczy to producentów, importerów, dystrybutorów. Obowiązki mają także sprzedawcy online i dostawcy platform handlowych. Kluczowym wymogiem jest wprowadzenie na rynek wyłącznie produktów bezpiecznych. Nowością jest wymóg posiadania osoby odpowiedzialnej z siedzibą w Unii Europejskiej. Ta osoba odpowiada za kontakt z organami nadzoru.
Obowiązki producenta
Producent ma podstawowe obowiązki dotyczące bezpieczeństwa. Musi wprowadzać na rynek tylko produkty bezpieczne. Producent zapewnia projekt zgodny z zasadami bezpieczeństwa. Przeprowadza wewnętrzne analizy ryzyka dla swoich produktów. Zapewnia, że produkty mają numer typu, partii lub serii. Informuje konsumentów o bezpieczeństwie produktów. Udostępnia dane kontaktowe dla reklamacji. Natychmiast informuje konsumentów o niebezpiecznych produktach.
Obowiązki importera
Importer wprowadza produkty spoza UE na rynek unijny. Zapewnia zgodność produktu z ogólnymi wymogami bezpieczeństwa. Umieszcza swoje dane kontaktowe na produktach. Przechowuje kopię dokumentacji technicznej przez 10 lat. Informuje producenta o niebezpiecznych produktach. Musi również poinformować o nich organy nadzoru.
Obowiązki dystrybutora
Dystrybutor działa z należytą starannością. Weryfikuje, czy producent lub importer spełnili wymogi bezpieczeństwa. Nie dostarcza produktów, które są niebezpieczne. Uczestniczy w monitorowaniu bezpieczeństwa produktów. Informuje producentów i importerów o niebezpiecznych produktach. Musi także powiadomić organy nadzoru.
Obowiązki sprzedającego przez internet
Sprzedaż online podlega szczególnym obowiązkom. Sprzedający musi zapewnić jasne informacje o produkcie. Dotyczy to danych producenta i osoby odpowiedzialnej w UE. Informacje o bezpieczeństwie muszą być widoczne w ofercie. Sprzedający informuje konsumentów o bezpieczeństwie produktów. Musi dostosować oferty do wymogów GPSR.
Obowiązki dostawców platform handlowych
Platformy e-commerce mają nowe obowiązki. Muszą wyznaczyć punkt kontaktowy dla organów nadzoru. Zapewniają, że oferta nie będzie opublikowana bez minimalnych informacji. Dotyczy to danych o bezpieczeństwie i identyfikowalności produktu. Współpracują z organami w zakresie nadzoru rynku.
Nadzór rynku i egzekwowanie przepisów
Nadzór nad bezpieczeństwem produktów sprawują organy państwowe. W Polsce jest to Prezes Urzędu Ochrony Konkurencji i Konsumentów (UOKiK). Współpracuje on z Inspekcją Handlową. Producenci i dystrybutorzy muszą współpracować z organami nadzoru. Organy te mogą ocenić bezpieczeństwo produktów. Sprawdzają zgodność z wymogami GPSR.
Kto nadzoruje bezpieczeństwo produktów w Polsce?
Nadzór nad ogólnym bezpieczeństwem produktów sprawuje Prezes Urzędu Ochrony Konkurencji i Konsumentów (UOKiK).
System Safety Gate i Safety Business Gateway
UE stworzyła systemy wspierające nadzór. System Safety Gate informuje o niebezpiecznych produktach. Został utworzony dla ochrony zdrowia konsumentów. Portal Safety Business Gateway służy do komunikacji z organami. Przedsiębiorcy mogą zgłaszać przez niego informacje. Zaleca się regularne monitorowanie portalu Safety Gate.
Sieć Bezpieczeństwa Konsumentów
Sieć Bezpieczeństwa Konsumentów to narzędzie współpracy. Umożliwia koordynację działań między organami państw UE. Wspiera także współpracę z Komisją Europejską. Celem jest zapewnienie wysokiego poziomu ochrony konsumentów w całej Unii.
Sankcje za naruszenie przepisów GPSR
Wprowadzanie niebezpiecznych produktów na rynek podlega karom. Przepisy krajowe określają szczegółowe sankcje. Przykładem jest kara administracyjna. Jej wysokość może wynieść do 100 000 zł. Sankcje mają na celu wyeliminowanie niebezpiecznych produktów z rynku. Zapewniają one wysoki poziom bezpieczeństwa konsumentów.
Podstawa prawna
Główną podstawą prawną dla ogólnego bezpieczeństwa produktów jest Rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2023/988. Akt ten uchyla i zastępuje poprzednie przepisy. Zmienia także inne powiązane rozporządzenia i dyrektywy UE.
Najczęściej zadawane pytania (FAQ)
Od kiedy obowiązuje Rozporządzenie GPSR?
Rozporządzenie GPSR obowiązuje od 13 grudnia 2024 roku.
Jakie są główne cele GPSR?
Celem GPSR jest zapewnienie wysokiego poziomu bezpieczeństwa produktów konsumenckich w UE. Ma wyeliminować niebezpieczne produkty z rynku. Wprowadza jednolite zasady dla wszystkich podmiotów gospodarczych.
Czy GPSR dotyczy produktów używanych?
Tak, Rozporządzenie GPSR obejmuje produkty używane. Dotyczy także produktów naprawionych lub odnowionych. Ważne, aby były oferowane konsumentom w UE.
Co to jest System Safety Gate?
System Safety Gate to europejski system wczesnego ostrzegania. Służy do informowania o niebezpiecznych produktach. Pomaga szybko reagować na zagrożenia dla konsumentów.
Zobacz także:
