ISO 19011 to międzynarodowa norma. Zawiera wytyczne do audytowania systemów zarządzania. Pomaga organizacjom przeprowadzać skuteczne audyty wewnętrzne i zewnętrzne. Norma wspiera ciągłe doskonalenie procesów.
Czym jest norma ISO 19011?
Norma ISO 19011 to międzynarodowy standard. Opracowała go Międzynarodowa Organizacja Normalizacyjna (ISO). Określa wytyczne dla audytowania systemów zarządzania. Norma ma zastosowanie w wielu branżach. Obejmuje lotnictwo, motoryzację i kolejnictwo. Polska wersja normy to PN-EN ISO 19011.
Pierwsza wersja normy powstała w 2002 roku. Została zrewidowana w 2011 roku. Najnowsze wydanie to ISO 19011:2018. Opublikowano je w lipcu 2018 roku.
Pamiętaj, ISO 19011 nie jest normą certyfikowalną. Stanowi wytyczną do prowadzenia audytów.
Jaki jest cel normy ISO 19011?
Celem normy ISO 19011 jest zapewnienie spójności i skuteczności audytów. Norma dostarcza narzędzi do oceny systemów zarządzania. Pomaga identyfikować obszary do poprawy. Dzięki niej organizacje mogą doskonalić swoje procesy.
Zakres i zastosowanie normy ISO 19011
Norma ISO 19011 ma szerokie zastosowanie. Dotyczy wszystkich organizacji. Pomaga przeprowadzać audyty wewnętrzne. Wspiera też audyty u dostawców. Norma ma zastosowanie do wielu systemów zarządzania. Przykłady to ISO 9001 (jakość) czy ISO 14001 (środowisko). Obejmuje także ISO 45001 (BHP) i ISO 27001 (bezpieczeństwo informacji). Stosuje się ją także przy IATF 16949 (motoryzacja).
Norma opisuje audyty pierwszej i drugiej strony. Audyt pierwszej strony to audyt wewnętrzny. Audyt drugiej strony to audyt klienta u dostawcy. Norma ISO 19011 nie dotyczy audytów trzeciej strony. Audyty jednostek certyfikujących prowadzi się według ISO/IEC 17021-1. Audyty pierwszej strony są zazwyczaj najmniej sformalizowane.
Jakie są rodzaje audytów według ISO 19011?
Norma ISO 19011 wyróżnia trzy główne typy audytów. Jest to audyt wewnętrzny (pierwsza strona). Występuje też audyt u dostawcy (druga strona). Trzecim typem jest audyt jednostki certyfikującej (trzecia strona). ISO 19011 szczegółowo opisuje audyty pierwszej i drugiej strony.
Kluczowe zasady audytowania według ISO 19011
Norma ISO 19011 opiera się na siedmiu zasadach. Zasady te gwarantują wiarygodność audytów. Zapewniają też ich efektywność. Przestrzeganie zasad jest kluczowe dla audytorów i zespołów audytowych.
Ważną zasadą jest uczciwość. Wymaga etycznego wykonywania pracy. Obejmuje posiadanie kompetencji. Nakazuje bezstronność działania. Wymaga też świadomości wpływów zewnętrznych.
Podejście oparte na ryzyku to kolejna kluczowa zasada. Pomaga skoncentrować audyt na najważniejszych obszarach. Zapewnia skuteczność audytów. Ma istotny wpływ na doskonalenie systemów zarządzania.
Inne zasady to prezentacja wyników (dokładność i kompletność) i należyta staranność zawodowa. Wymaga ona sumienności i osądu w audytowaniu. Zasada poufności i bezpieczeństwa informacji jest również istotna. Niezależność audytorów jest niezbędna. Wreszcie, podejście oparte na dowodach stanowi podstawę ustaleń audytu.
- Przestrzegaj zasad audytu z normy ISO 19011.
- Ustal jasne cele audytu.
- Zastosuj podejście oparte na ryzyku w planowaniu.
- Korzystaj z odpowiednich metod i narzędzi audytowych.
- Komunikuj się skutecznie z audytowanym.
- Oceniaj i doskonal proces audytu regularnie.
Zarządzanie programem audytów
Zarządzanie programem audytów jest kluczowe. Zapewnia efektywne wykorzystanie zasobów. Program audytów powinien opierać się na cyklu PDCA. Obejmuje planowanie, realizację, sprawdzanie i doskonalenie. Osoby zarządzające programem audytów planują audyty. Wybierają audytorów i zespoły audytowe. Monitorują realizację programu. Oceniają jego skuteczność.
Program audytów powinien uwzględniać ryzyka. Należy brać pod uwagę ryzyka związane z samym programem. Trzeba też uwzględniać ryzyka w procesach audytowanych. Podejście oparte na ryzyku pomaga priorytetyzować audyty.
| Etap cyklu PDCA | Działanie w programie audytów |
|---|---|
| Plan (Planuj) | Ustal cele i zakres programu. Określ zasoby i metody. |
| Do (Wykonaj) | Przeprowadź audyty zgodnie z planem. |
| Check (Sprawdź) | Monitoruj program. Oceniaj jego skuteczność. |
| Act (Działaj) | Doskonal program audytów na podstawie oceny. |
Przeprowadzanie audytów na bazie ISO 19011
Przeprowadzanie audytu to proces wieloetapowy. Każdy etap wymaga staranności. Proces zaczyna się od inicjowania audytu. Następnie następują przygotowania do audytu. Obejmuje to planowanie i opracowanie dokumentów. Kolejny etap to samo przeprowadzanie audytu w organizacji. Zbierane są dowody audytowe.
Po zebraniu dowodów następuje opracowanie raportu. Raport dokumentuje ustalenia audytu. Jest on dystrybuowany do odpowiednich stron. Następnie następuje zamknięcie audytu. Proces kończą działania po audycie. Mogą to być działania korygujące lub zapobiegawcze.
| Etap audytu | Opis działań |
|---|---|
| Inicjowanie | Ustalenie celów i zakresu audytu. Wybór zespołu audytowego. |
| Przygotowania | Opracowanie planu audytu. Przygotowanie list kontrolnych. |
| Przeprowadzanie | Spotkanie otwierające. Zbieranie dowodów. Spotkanie zamykające. |
| Raportowanie | Opracowanie raportu z ustaleniami i wnioskami. |
| Zamknięcie | Formalne zakończenie audytu. |
| Działania po audycie | Monitorowanie działań korygujących. Weryfikacja ich skuteczności. |
Kompetencje audytorów według ISO 19011
Norma ISO 19011 kładzie nacisk na kompetencje audytorów. Audytorzy powinni mieć odpowiednie umiejętności. Potrzebna jest im wiedza i doświadczenie. Kompetencje ocenia się jakościowo i ilościowo. Ocena jakościowa dotyczy profesjonalizmu audytora. Obejmuje podejście etyczne i dyplomację. Ważna jest otwartość na różne rozwiązania. Ocena ilościowa może uwzględniać czas szkolenia. Bierze pod uwagę ilość przeprowadzonych audytów. Ważne są też lata doświadczenia w danej dziedzinie.
Audytorzy wewnętrzni systemów zarządzania muszą być kompetentni. Szkolenie i rozwój są dla nich kluczowe. Utrzymanie kompetencji wymaga ciągłego rozwoju. Można to osiągnąć przez udział w szkoleniach. Pomaga też praktyka w audytowaniu. Auditorzy trzeciej strony często muszą ukończyć specjalny kurs. Wymaga to zdania egzaminu akredytowanego przez IRCA.
- Audytorzy powinni posiadać odpowiednie umiejętności.
- Niezbędna jest wiedza o systemach zarządzania.
- Doświadczenie w audytowaniu jest kluczowe.
- Ciągły rozwój kompetencji jest ważny.
- Przestrzegaj zasad etyki zawodowej audytora.
Korzyści z zastosowania normy ISO 19011
Zastosowanie wytycznych ISO 19011 przynosi wiele korzyści. Organizacje mogą skutecznie oceniać swoje systemy. Identyfikują obszary do poprawy łatwiej. Działają w kierunku ciągłego doskonalenia procesów. Audyty stają się bardziej efektywne i wiarygodne. Norma buduje zaufanie wśród interesariuszy. Dotyczy to klientów, partnerów biznesowych i innych stron. Zastosowanie ISO 19011 może być narzędziem. Pomaga spełniać wymagania prawne. Wspiera ocenę skuteczności działań. Dotyczy to procesów operacyjnych i strategicznych.
Dzięki ISO 19011 audyty są spójne. Niezależnie od audytowanego systemu. Wytyczne pomagają zarządzać programem audytów. Zapewniają, że audyty przynoszą realną wartość. Umożliwiają lepsze wykorzystanie wyników audytów. Pomaga to w podejmowaniu decyzji zarządczych.
Najważniejsze zmiany w ISO 19011:2018
Najnowsza wersja normy, ISO 19011:2018, wprowadziła kluczowe zmiany. Wzmocniono nacisk na podejście oparte na ryzyku. Dotyczy to zarówno planowania audytu, jak i jego przeprowadzania. Dodano wytyczne dotyczące audytowania wirtualnego. Obejmuje to wykorzystanie technologii informacyjnych. Zwrócono większą uwagę na kontekst organizacji. Podkreślono znaczenie komunikacji podczas audytu. Rozszerzono wymagania dotyczące kompetencji audytorów. Dodano wytyczne dotyczące audytowania wymagań specyficznych dla branży. Obejmuje to IATF 16949 czy AS9100.
Zmiany te miały na celu dostosowanie normy. Chodziło o nowe metody pracy i technologie. Miały też poprawić użyteczność normy. Uczyniły ją bardziej uniwersalną dla różnych systemów. Podejście oparte na ryzyku jest teraz bardziej widoczne. Pomaga to skupić wysiłki audytowe tam, gdzie są najbardziej potrzebne.
Powiązania z innymi normami ISO
Norma ISO 19011 jest uniwersalna. Ma zastosowanie do audytowania wielu systemów zarządzania. Jest ściśle powiązana z normami systemowymi. Przykłady to ISO 9001 (jakość) i ISO 14001 (środowisko). Dotyczy też ISO 45001 (BHP) i ISO 27001 (bezpieczeństwo informacji). Wytyczne ISO 19011 pomagają audytować wymagania tych norm. Zapewniają spójne podejście. Auditorzy używają ISO 19011 do oceny zgodności. Sprawdzają też skuteczność wdrożonych systemów. Norma wspiera audyty zintegrowanych systemów zarządzania. Gdy organizacja ma kilka systemów jednocześnie.
Norma ISO 19011 stanowi narzędzie. Służy do weryfikacji zgodności z normami certyfikowalnymi. Sama ISO 19011 nie jest certyfikowalna. Norma ISO/IEC 17021-1 jest stosowana. Dotyczy audytów jednostek certyfikujących. ISO 19011 zapewnia fundament. Uczy jak skutecznie przeprowadzać audyty niezależnie od audytowanej normy.
W jaki sposób ISO 19011 służy różnym rolom w organizacji?
Norma ISO 19011 dostarcza wytycznych dla wielu ról. Audytorzy i zespoły audytowe uczą się, jak prowadzić audyty. Kierownicy programów audytu dowiadują się, jak zarządzać procesem. Podmioty audytowane rozumieją, czego oczekiwać. Najwyższe kierownictwo widzi korzyści z audytów. Inne zainteresowane strony zyskują zaufanie do wyników.
Zobacz także:
- Jak uzyskać certyfikat ISO? Pełny przewodnik po procesie certyfikacji
- ISO 13485 – System zarządzania jakością dla wyrobów medycznych
- ISO 20000 – System zarządzania usługami IT i certyfikacja
- Norma ISO 9002: Historia, znaczenie i aktualne standardy jakości
- ISO 22000 – System Zarządzania Bezpieczeństwem Żywności
