Zapewnienie bezpieczeństwa instalacji elektrycznych wymaga przestrzegania norm i regularnego wykonywania pomiarów. Poznaj kluczowe zasady i wymagania dotyczące prawidłowego funkcjonowania systemów elektrycznych w budynkach.
Czym są normy elektryczne i dlaczego są ważne?
Normy elektryczne to zbiory wytycznych i wymagań technicznych. Określają one zasady projektowania, wykonania i eksploatacji instalacji. Ich celem jest zapewnienie bezpieczeństwa użytkowników. Minimalizują też ryzyko awarii i pożarów. Normy te tworzy Polski Komitet Normalizacyjny (PKN). Dostęp do nich znajdziesz na stronie internetowej PKN. Zachęcamy do korzystania z tego źródła.
Kluczowe normy w instalacjach elektrycznych
W dziedzinie instalacji elektrycznych obowiązuje wiele norm. Jedną z najważniejszych jest seria PN-HD 60364. Reguluje ona instalacje elektryczne niskiego napięcia. Określa ogólne zasady i szczegółowe wymagania. Norma PN-HD 60364-6 dotyczy sprawdzania instalacji. Poniższa tabela przedstawia przykłady wybranych norm i ich aktualizacje.
| Numer aktualnej normy | Numer dotychczasowej normy | Wydanie | Uwagi |
|---|---|---|---|
| PN-HD 60364-4-41:2017-09 | PN-HD 60364-4-41:2009 | polskie | nowa norma |
| PN-HD 60364-6:2016-07 | PN-HD 60364-6:2008 | angielskie | nowa norma |
| PN-EN 60529:2003 | PN-EN 60529:2003 | polskie | norma |
| PN-HD 60364-5-52:2011 | PN-IEC 60364-5-523:2001 | polskie | nowa norma |
Norma PN-HD 60364-6:2008 została zatwierdzona w dniu 15 grudnia 2008 roku. Jej celem jest zapewnienie prawidłowego funkcjonowania instalacji. Przestrzeganie normy minimalizuje ryzyko awarii. Zwiększa też bezpieczeństwo użytkowników instalacji.
Norma PN-HD 60364-6 – Sprawdzanie i Badanie
Norma PN-HD 60364-6 reguluje proces sprawdzania instalacji elektrycznych. Każda instalacja powinna być sprawdzana podczas montażu. Kontrola jest konieczna także po jego ukończeniu. Norma określa kluczowe wymagania techniczne. Dotyczą one zabezpieczeń przeciwporażeniowych. Mówią też o doborze przewodów i ich zabezpieczeń. Wskazują zasady rozmieszczenia gniazd i łączników.
Instalacja elektryczna wymaga badań okresowych. Musi być badana co najmniej raz na 5 lat. Norma przekłada się na wzrost bezpieczeństwa. Minimalizuje ryzyko nieprzewidzianych zdarzeń. Według normy, skuteczność ochrony uznaje się za spełnioną. Następuje to, gdy wyłączenie zasilania odbywa się przy określonym prądzie zwarciowym. Czas wyłączenia również musi być zgodny z normą.
Rodzaje pomiarów w instalacjach elektrycznych
Sprawdzanie instalacji obejmuje różne rodzaje pomiarów. Wykonuje się pomiary ciągłości przewodów ochronnych. Sprawdza się rezystancję izolacji instalacji. Konieczne są pomiary rezystancji uziemień. Badane jest działanie urządzeń różnicowoprądowych. Wykonuje się pomiary skuteczności ochrony przeciwporażeniowej. Norma PN-EN 61557 dotyczy wymagań dla przyrządów pomiarowych. Mierniki muszą spełniać jej wytyczne.
Inne rodzaje pomiarów obejmują ochronę za pomocą SELV i PELV. Sprawdza się rezystancję podłóg i ścian. Badane jest samoczynne wyłączenie zasilania. Kontroluje się ochronę uzupełniającą. Sprawdza się biegunowość i kolejność faz. Wykonuje się próby funkcjonalne. Mierzy się spadek napięcia w obwodach.
Jak wykonywać pomiary elektryczne?
Pomiary muszą być dostosowane do urządzenia. Zależą od zastosowanych zabezpieczeń. Osoba wykonująca pomiary musi posiadać kwalifikacje. Powinna być kompetentna. Jest odpowiedzialna za przygotowanie instalacji. Odpowiada także za przeprowadzenie pomiarów. Zastanawiasz się, jakie są wymagania? Poniżej znajdziesz kluczowe parametry pomiarowe.
| Pomiar | Wymaganie | Parametr |
|---|---|---|
| Ciągłość przewodów | Rezystancja połączenia | Nie przekracza 1 Ω |
| Ciągłość przewodów | Napięcie pomiarowe | od 4 do 24 V (AC lub DC) |
| Ciągłość przewodów | Prąd pomiarowy | ≥ 200 mA |
| Ciągłość przewodów | Dokładność pomiaru | lepsza od 30% |
| Rezystancja izolacji | Minimalna wartość (do 500V) | 1 MΩ |
| Rezystancja izolacji | Minimalna wartość (powyżej 500V) | 100 kΩ |
| Samoczynne wyłączenie | Maksymalny czas wyłączenia | 5 s (dla obwodów > 32 A) |
Ciągłość przewodu uznaje się za spełnioną. Dzieje się tak, gdy rezystancja połączenia nie przekracza wartości 1 Ω. Napięcie pomiarowe wynosi od 4 do 24 V. Prąd pomiarowy jest większy lub równy 200 mA. Dokładność pomiaru musi być lepsza od 30%. Minimalna wartość rezystancji izolacji to 1 MΩ dla obwodów do 500V. Dla obwodów powyżej 500V wynosi 100 kΩ. Prąd nominalny powinien być spełniony w czasie podanym w tabeli. Maksymalny czas wyłączenia to 5 s. Dotyczy to obwodów o prądzie znamionowym powyżej 32 A.
Należy odłączyć ograniczniki przepięć przed pomiarem. W przypadku wbudowanych ograniczników, obniż napięcie probiercze. Powinno wynosić 250 V DC. Urząd Dozoru Technicznego zajmuje się dozorem technicznym urządzeń. UDT nadzoruje przestrzeganie przepisów. W protokole sprawdzenia okresowego podaj przedział czasu. Wskaż termin następnego sprawdzenia.
Pomiary wykonuje się w różnych układach sieci. Należą do nich układy TN-C, TN-S, TN-C-S. Kontroluje się też układy TT i IT. Każdy układ ma specyficzne wymagania pomiarowe.
Zastosowanie norm i pomiarów w praktyce
Normy i pomiary mają szerokie zastosowanie. Dotyczą domów jednorodzinnych. Kluczowe aspekty to zabezpieczenia przeciwporażeniowe. Ważny jest dobór przewodów i zabezpieczeń. Liczy się rozmieszczenie gniazd i łączników. W budynkach wielorodzinnych normy obejmują instalacje wspólne. Regulują też systemy ochrony przeciwpożarowej.
W obiektach biurowych normy dotyczą instalacji IT. Obejmują systemy zasilania awaryjnego. Ważna jest ochrona przed przepięciami. Zakłady przemysłowe wymagają szczególnej uwagi. Chodzi o ochronę przed porażeniem. Dotyczy to warunków zwiększonego zagrożenia. Konieczna jest koordynacja zabezpieczeń. Obiekty użyteczności publicznej mają swoje wymogi. Należą do nich systemy oświetlenia awaryjnego. Ważne są instalacje przeciwpożarowe i ewakuacyjne. Wpływ normy na projektowanie jest znaczący. Projektanci kierują się wytycznymi normy. Tworzą instalacje bezpieczne i niezawodne. Nowoczesne technologie, jak IoT, integrują się z instalacjami. Rozwiązania smart home muszą być zgodne z normami.
Rola instytucji – UDT i SEP
Urząd Dozoru Technicznego (UDT) pełni ważną rolę. Zajmuje się dozorem technicznym urządzeń. Nadzoruje przestrzeganie przepisów bezpieczeństwa. Stowarzyszenie Elektryków Polskich (SEP) również działa na rzecz elektryki. Oddział SEP w Krośnie jest przykładem lokalnej działalności. SEP promuje wiedzę techniczną. Wspiera rozwój normalizacji w Polsce.
Podsumowanie – Bezpieczeństwo przede wszystkim
Przestrzeganie norm elektrycznych jest fundamentem bezpieczeństwa. Regularne pomiary potwierdzają stan instalacji. Zapewniają ochronę przed porażeniem. Minimalizują ryzyko pożarów. Inwestycja w zgodność z normami opłaca się. Gwarantuje długą i bezproblemową eksploatację instalacji. Pamiętaj o regularnych przeglądach. Zlecaj je wykwalifikowanym specjalistom. Działaj zgodnie z prawem i normami technicznymi.
Zobacz także:
- Nowoczesne Zasady Ochrony Przeciwporażeniowej w Instalacjach Elektrycznych
- Pn-iec 60364 – wymagania dotyczące instalacji elektrycznych w budynkach
- Normy IEC i instalacje elektryczne w Polsce
- Budowa stacji ładowania samochodów elektrycznych – przyszłość e-mobilności w Polsce
- Jaki prąd płynie w liniach wysokiego napięcia? Kompleksowy przewodnik
